Henry Bergson' da zaman problemi



Henry Bergson Şöyle demişti An 'a sahip değilsek özgür olmamız mümkün değil ne demek istemişti Bergson? Bir eylemi yaratmak için mutlaka bir zamana ihtiyacımız var bir şey yapabilmenin nedenselligi zamana bağlı eğer bir eylemi yaratacak zamana sahip değilsek bu eylem bizim ürünümüz değildir. Özellikle orta çağ filozoflarının irade konusunu ele almaları rastlantısal değildir. Toplumun otoritelerinin  çoğalması insanı kurallarla zihinsel bir sınıra hapsetmenin insanın doğasından koparma çabaları olduğunu düşünen orta çağ filozofları felsefelerini özgür iradenin olup olmadığını insanların yaşadığı hayatın eylemleri sonucumu olduğunu yoksa insan dışı faktörlerin eylemlere müdahale edip etmediği tartışma konusu olmuştur. Bir çok düşünür insanın seçme eylemi olmadığını açıklama yoluna gitmiştir.  Klisenin hoşuna gitmeyen özgürlük problemi düşünürlere baskılarar yol açmış kimi sürgünlere kimi engizisyon mahkemelerine gönderilmistir. Spinoza her eylemin bir nedeni olduğunu, Kant Aklın hatalarını ,Descartes  süphe etmeyi Derrida Nedenselliğe ulaşamaya ağımızı anlatmaya çalışmıstir  Modern çag filozoflarından Henry Bergson ise özgürlük problemine Zaman üzerinden yaklaşmıs eylemin gercekleşmesi için insanın zamana ihtiyacı vardır diyerek insanın zamana sahip olamadığını var olan zamanın ise her anının daha önceden planlandığını belirterek var olan zamanda özgür eylem yapamayız diyerek özgür irade problemini rafa kaldırmıştır. 

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Kadıköy Yeldeğirmeninde Küflü kafenin, Küflü Müdürüne

Gölgelerin kalpleri...

Uçurtma...